डोनाल्ड ट्रम्पको राष्ट्रपतिको कार्यकाल र नेपालमाथि प्रभाव

#मुना चन्द

डोनाल्ड ट्रम्पले अमेरिकाको 47औं राष्ट्रपतिको रूपमा शपथ ग्रहण गरेका छन्। पदभार ग्रहणसँगै उनले विभिन्न कार्यकारी आदेश जारी गरेका छन्, जसले केवल अमेरिका मात्र नभई नेपालजस्ता देशहरूमा समेत प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष असर पार्न सक्छ। विशेष गरी, भूराजनीतिक, आर्थिक, र रणनीतिक पक्षमा ती आदेशले महत्वपूर्ण प्रभाव पार्ने देखिन्छ। यस लेखमा ट्रम्पका मुख्य निर्णय र ती निर्णयबाट नेपालमा पर्न सक्ने सम्भावित प्रभावबारे चर्चा गरिएको छ।

१. विश्व स्वास्थ्य संगठन (WHO) बाट अलग हुने निर्णय

ट्रम्पको WHO बाट अलग हुने निर्णयले नेपालजस्ता विकासशील देशहरूमा गम्भीर प्रभाव पार्ने सम्भावना छ। WHO को सहयोगले नेपालमा मातृ तथा नवजात शिशु स्वास्थ्य, पोलियो उन्मूलन, दादुरा, र महिला प्रजनन स्वास्थ्यजस्ता क्षेत्रमा महत्वपूर्ण कामहरू भइसकेका छन्।

अब नेपालले WHO को स्थानमा अन्य वैकल्पिक स्रोत र साझेदार खोज्नुपर्ने हुन्छ, तर यसले स्वास्थ्य क्षेत्रमा लगानीको अभाव सिर्जना गर्न सक्छ। भविष्यमा नयाँ रोगको फैलावट भए अनुसन्धान र खोप विकासमा समेत ढिलाइ हुने खतरा छ।

२. आप्रवासन नीति र नेपाली समुदायमाथिको असर

अमेरिकामा झण्डै २ लाख १५ हजार नेपालीहरूको बसोबास रहेको छ। ट्रम्पले अमेरिकी नागरिकता प्राप्तिका केही संवैधानिक अधिकारलाई खारेज गर्ने घोषणा गरेका छन्। विशेषगरी, “जन्म आधारित नागरिकता”को अन्त्य गर्न खोजिएको छ, जसले आप्रवासी नेपाली परिवारहरूलाई गम्भीर असर पुर्याउन सक्छ। खासगरी विद्यार्थीका रुपमा , भ्रमण भिसा तथा अवैध बाटो हुँदै गैरकानुनी रुपमा अमेरिका पुगेकाहरु, अमेरिका गएर स्थायी बसोबासको तयारी गरिरहेकाहरुमा असर पर्ने देखिएको छ। ठूलो धन खर्चेर अमेरिका पढ्न गएका विद्यार्थी पढाइ सकिने बित्तिकै नेपाल फर्किने स्थिति आउन सक्ने डर अहिले देखिएको छ।

विद्यार्थी भिसा (F1) र H1B भिसा (विशेषज्ञतामा आधारित भिसा) सम्बन्धी नीतिहरू कडाइ गरिए नेपाली विद्यार्थी र पेशाकर्मीहरूलाई ठूलो चुनौती हुने सम्भावना छ। यसले नेपाली युवाहरूको शिक्षा र रोजगार अवसरमा नकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ।

३. विश्व व्यापार नीतिमा परिवर्तन

ट्रम्पले आयात गरिएका सामानमा व्यापक कर लगाउने नीति अघि सारेका छन्। चीनबाट आयात हुने सामानमा ६०% सम्म कर लगाउने कार्यकारी आदेशले ग्लोबल सप्लाई चेनमा अवरोध ल्याउने सम्भावना छ।

नेपालजस्ता देशहरू, जसले आफ्नो धेरै उत्पादनहरू आयातमा निर्भर गर्दछ, यसबाट बढी प्रभावित हुन सक्छ। नेपालबाट अमेरिका निर्यात हुने सामानमा पनि २०% सम्म भन्सार शुल्क लाग्न सक्ने सम्भावना छ, जसले नेपालका उद्योग र व्यापार क्षेत्रमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्न सक्छ।

४. विदेश नीति र भूराजनीतिक असर

“अमेरिका पहिलो” नीति अघि सार्दै ट्रम्पले चीन र भारतमाथि केन्द्रित रणनीति अवलम्बन गर्ने संकेत दिएका छन्। इन्डो-प्यासिफिक रणनीतिलाई अझ सशक्त बनाउँदै, ट्रम्प प्रशासनले दक्षिण एसियामा चीनको प्रभाव कम गर्न काम गर्ने सम्भावना छ।

नेपाल, भूराजनीतिक रूपमा चीन र भारतको बिचमा रहेको संवेदनशील देश भएकोले, यस क्षेत्रीय प्रतिस्पर्धाको प्रत्यक्ष प्रभावमा पर्नेछ। ट्रम्पको विदेश नीतिले नेपाललाई आफ्नो पक्षमा ल्याउन दबाब दिन सक्नेछ, जसले नेपालको कूटनीति, विदेश व्यापार, र आर्थिक सहायतामा चुनौतीहरू थप्न सक्छ।

निष्कर्ष

डोनाल्ड ट्रम्पको नीति र निर्णयहरूले नेपाललाई भूराजनीतिक, आर्थिक, र रणनीतिक दृष्टिकोणबाट गम्भीर असर पार्न सक्ने सम्भावना छ। अब नेपालले यस्ता परिवर्तनहरूलाई नजिकबाट अध्ययन गर्दै दीर्घकालीन रणनीति बनाउनु जरुरी छ। अमेरिका, चीन, र भारतजस्ता शक्तिशाली राष्ट्रहरूसँग सम्बन्ध व्यवस्थापन गर्न स्पष्ट नीति अपनाउनुपर्ने आवश्यकता छ।

नेपालले आफ्नो स्वतन्त्र परराष्ट्र नीति, आर्थिक आत्मनिर्भरता, र आन्तरिक सुदृढिकरणमा ध्यान केन्द्रित गर्नु अनिवार्य देखिन्छ।