मातृभूमिकाे रक्षाका लागि अन्तिम लडाइँ लडाैं

# अविनाश शर्मा

नेपालको राजनीतिक इतिहास विविधताको साथै संघर्ष, विश्वासघात, र सत्ताको लालचले भरिएको छ। राणाकालदेखि आजसम्म प्रत्येक युगले नेपाली जनतालाई सिकाएको एउटै शिक्षा हो: “सत्ताको भाेकले राष्ट्रको प्रगतिलाई ग्रहण लगाउँछ।” यसले नेपाललाई अस्थिरता, भ्रष्टाचार, र बाह्य निर्भरताको गहिरो खाडलमा धकेलिदिएको छ। यहाँ प्रस्तुत छ नेपालको राजनीतिक यात्राको एक तथ्यपरक र भावपूर्ण विश्लेषण:

जंगबहादुर राणापछि सुरु भएको यो कालखण्डमा राणा परिवारले शासनलाई “परिवारवादी लुटतन्त्र” बनाए। राजालाई नाममात्रको प्रतीक बनाइयाे, जनतालाई अशिक्षित र निर्धन राखियाे। १९४० को दशकमा नेपाली कांग्रेसले बाह्य शक्तिकेन्द्रकाे सहयोग र निर्देशनमा सशस्त्र आन्दोलन सुरु गर्यो। १९५१ को क्रान्तिपछि राणाशासन ढल्यो, तर नयाँ प्रजातन्त्रले पनि देशलाई स्वतन्त्र, सार्वभौम, अखण्ड बनाउन र जनताको हकअधिकार स्थापित गराउन सकेन।

बहुदलीय व्यवस्थालाई खारेज गरी “एक देश, एक भेष, एक भाषा” को नारा लगाइयो। पञ्चायतले केही आधारभूत विकास गर्यो। बिस्तारै पञ्चबर्षीय अायाेजना लागु गरेर विकासको गति बिस्तार गर्दैथियाे। तर, यसले समग्र पक्षलाई समेट्न सकेन। ब्यवस्था बचाउन नागरिककाे स्वतन्त्रतालाई कुल्च्यो। यही माैका छाेपेर दक्षिण-पश्चिमले देशभित्र रहेका अाफ्ना अनुचरलाई प्रयोग गरेर विद्यार्थी, राजनीतिक दल, र विभिन्न संघसंगठनलाई सरकार विरुद्ध उचालेर असन्तुष्ट जनतासँग सहकार्य गरी पञ्चायत व्यवस्था उखेलियो। तर, बहुदलीय लोकतन्त्र पनि जनताको मुटुसम्म पुग्न सकेन। बहुदलीय ब्यवस्थाले पनि उही दक्षिण-पश्चिम कै स्वार्थ रक्षामा काम गर्ने र खुला भ्रष्टाचार गरेर देशलाई टाँट पल्टाउने काम गर्याे।

कांग्रेस र एमाले जस्ता दलहरूले सरकार बनाउने-ढाल्ने खेलमा मात्र ध्यान दिए। विकासको नाममा विदेशी ऋण लिएर भ्रष्टाचार गर्ने संस्कृति स्थापित भयो। माओवादी द्वन्द्व (१९९६–२००६): ग्रामीण नेपालको पीडालाई राजनीतिक हथियार बनाउँदै माओवादीहरूले सशस्त्र विद्रोह सुरु गरे। यो पनि पश्चिमाकाे नेपाल विरोधी योजनाकाे अर्को संस्करण थियो। १७,००० जनताको बलिदानपछि २००६ मा शान्ति सम्झौता भयो, तर युद्धपीडितहरूको न्याय आजसम्म टुंगिएन।

२००८ मा नेपाल गणतन्त्र बन्यो। संविधानसभाको लामो संघर्षपछि २०१५ मा धर्मनिरपेक्ष संघीय गणतन्त्र घोषणा भयो। दलहरूले “सरकार बनाउने” लाई राष्ट्र निर्माणभन्दा महत्त्वपूर्ण मान्छन्। नेपाल विश्वको भ्रष्टतम मुलुकहरूमा सूचीकृत छ।प्रतिदिन १,५०० युवा रोजगारीको खोजीमा विदेशिन्छन्। नेपाल अहिले चीन, भारत, र पश्चिमी देशहरूबीच भू-राजनीतिक खेलको प्राङ्गण बनेको छ।

२०७९ को संसदीय निर्वाचनमा स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूको विजयले जनताको राजनीतिक चेतना देखाएका छन्। अब, डिजिटल युगको सामर्थ्य र सोशल मिडियाको शक्तिलाई राष्ट्र निर्माणमा केन्द्रित गर्नुपर्छ। “संघीयताको नाममा टुक्र्याइएको” नेपाललाई साझा राष्ट्रिय पहिचानको खोजी गरेर एकीकृत र संगठित गराउनुपर्नेछ। नेपालले आफ्नो राजनीतिक यात्रामा धेरै कीर्तिमानी बलिदान दिएको छ। अब आवश्यक छ “राष्ट्र प्रथम” को मानसिकता निर्माणकाे। यसका लागि, राजनीतिक दलहरूले वैचारिक अहंकार छोडेर राष्ट्रिय सहमति बनाउनुपर्छ। युवा, महिला, र समाजको हर वर्गलाई नीति निर्माणमा सहभागी बनाउनुपर्छ। “नेपाली भएर गर्व गर्ने” संस्कारलाई पुनर्जीवित गर्नुपर्दछ।

नेपाल अहिले पनि संघर्षको बाटोमा छ। हामीहरु अा-अाफ्नाे निहित स्वार्थका लागि छरिएर एकअर्काको खेदाे खनिरहेका छाै। तर पनि यो देशले अहिलेसम्म हार मानेकाे छैन। किनकि, हामीभित्र अझैसम्म नेपालीपन र देशभक्ति मरेको छैन। मात्र अावश्यकता छ, देशको स्वार्थलाई सर्वाेपरी ठानेर एकजुट भइ विदेशी हस्तक्षेपका विरुद्धको लडाइँ लड्ने। अनिमात्र हामीले देशको अस्तित्व रक्षा गर्न सक्छौ। अन्यथा देश पराधिन गराएको दाेष स्विकार्नुकाे विकल्प छैन। अा-अाफ्नाे निहित स्वार्थमा लागेर देशलाई पराधिन हुन दिने कि नेपाली भएकोमा गर्व गर्दै भ्रष्ट, गद्दार, राष्ट्रघातीका विरुद्धमा अन्तिम लडाइँ लडेर देशलाई सार्वभौम, स्वतन्त्र र समृद्ध बनाएर शीर उँचो पारेर बाँच्ने। विकल्प राेज्ने समय घर्किन लागिसकेको छ। उठाैं जागाैं र अाफ्नाे मातृभूमिकाे रक्षाका लागि अन्तिम लडाइँ लडाैं।