रुस-युक्रेन बैठकमा पुटिन र ट्रम्प अनुपस्थित

२०२२ पछि पहिलो पटक उच्चस्तरीय प्रत्यक्ष वार्ताका लागि रुस र युक्रेनका प्रतिनिधिमण्डलहरू बिहीबार इस्तानबुलमा बस्ने कार्यक्रम थियो। क्रेमलिनले प्रकाशित गरेको रुसी प्रतिनिधिमण्डलको सूचीमा रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन थिएनन् र अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प, जसले पहिले इस्तानबुल शिखर सम्मेलनमा सामेल हुन सक्ने बताएका थिए, पनि उपस्थित भएनन्।

चिनियाँ विज्ञहरूले भने कि पुटिन र ट्रम्प दुवैको अनुपस्थितिले वार्ताको लागि सम्बन्धित पक्षहरूको कम अपेक्षालाई संकेत गर्दछ, जसले छोटो अवधिमा ठोस परिणाम ल्याउने सम्भावना छैन।

क्रेमलिनको विज्ञप्ति अनुसार, पुटिनले बुधबार युक्रेनसँगको आगामी वार्ताका लागि रूसी प्रतिनिधिमण्डलको संरचनालाई अनुमोदन गर्नुभएको छ, सिन्ह्वा समाचार एजेन्सीले रिपोर्ट गरेको छ।

प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व रूसी राष्ट्रपतिका सहयोगी भ्लादिमिर मेडिन्स्कीले गर्नेछन् र यसमा उप-विदेशमन्त्री मिखाइल गालुजिन; रूसी सेनाको जनरल स्टाफको मुख्य निर्देशनालयका प्रमुख इगोर कोस्ट्युकोभ; र रूसी उप-रक्षामन्त्री अलेक्ज्याण्डर फोमिन समावेश हुनेछन्।

मिडिया रिपोर्टहरूका अनुसार, मेडिन्स्कीले २०२२ को सुरुमा युक्रेनसँग असफल वार्ताका अघिल्ला चरणहरूको नेतृत्व गरेका थिए।

तीन वर्षभन्दा बढी समयपछि युक्रेनसँग पहिलो प्रत्यक्ष शान्ति वार्ताका लागि रुसी वार्ताकारहरूको टोली बिहीबार इस्तानबुल आइपुगेको रुसको विदेश मन्त्रालयले पुष्टि गरेको छ। अधिकारीहरू “गम्भीर कामका लागि तयार” रहेको पनि उनले बताए।

एएफपीका अनुसार, युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीले बिहीबार किभले तीन वर्षभन्दा बढी समयपछि मस्कोसँग पहिलो प्रत्यक्ष वार्ता गर्न उच्च स्तरको प्रतिनिधिमण्डल टर्की पठाएको बताए।

“हाम्रो प्रतिनिधिमण्डल उच्चतम स्तरमा छ, विदेश मन्त्रालय, राष्ट्रपतिको कार्यालय, सेना, हाम्रा गुप्तचर निकायहरू… जसले न्यायपूर्ण शान्ति ल्याउन सक्ने कुनै पनि निर्णय लिन सक्छन्,” जेलेन्स्कीले अंकारामा अवतरण गरेपछि भने, एएफपीले रिपोर्ट गरेको छ।

यद्यपि, टर्कीको विदेश मन्त्रालयका स्रोतहरूलाई उद्धृत गर्दै बीबीसीले बिहीबार स्थानीय समय अनुसार दिउँसोसम्म कुनै पनि बैठकको पुष्टि नभएको जनाएको छ। एक स्रोतले सीएनएनलाई बताएअनुसार जेलेन्स्कीले इस्तानबुलमा एक प्रतिनिधिमण्डल पठाउँदैछन्, तर रूसी राष्ट्रपति पुटिनले बैठकमा नआउने निर्णय गरेपछि युक्रेनी नेताले आफैं त्यहाँ उडान नगर्ने निर्णय गरे।

क्रेमलिनको प्रतिनिधिमण्डलको घोषणापछि, एक अमेरिकी अधिकारीले मध्य पूर्वको तीन राष्ट्रको भ्रमणमा रहेका ट्रम्प उपस्थित नहुने बताए। रोयटर्सका अनुसार अमेरिकी नेताले पहिले नै भाग लिने विकल्पमा विचार गरिरहेको बताएका थिए।

पछि, बीबीसीले रिपोर्ट गरेको छ कि ट्रम्पले भने कि यदि सम्झौतामा प्रगति भएमा उनी मे १६ मा इस्तानबुलमा हुने सम्भावित रूस-युक्रेन शान्ति वार्तामा जान सक्छन्।

किभले अमेरिकाबाट रूसमाथि बढ्दो दबाब मार्फत वार्ताको टेबलमा आफ्नो मोलमोलाई गर्ने स्थिति बढाउने आशा राखेको छ। यसैबीच, रूसी प्रतिनिधिमण्डलले अत्यधिक निष्क्रिय नदेखिई वार्तामा संलग्न हुन इच्छुक रहेको संकेत गरेको छ, बेइजिङ फरेन स्टडीज युनिभर्सिटीको क्षेत्रीय तथा विश्वव्यापी शासन प्रतिष्ठानका प्राध्यापक कुई होङजियानले ग्लोबल टाइम्सलाई बताए।

पुटिनको व्यक्तिगत रूपमा उपस्थित नहुने निर्णयले यो पनि देखाउँछ कि रूसले वार्तालाई उच्चतम स्तरमा पुर्‍याउन चाहँदैन, सम्भावित “प्रत्यक्ष टकराव” लाई बेवास्ता गर्दै र भविष्यका वार्ताहरूमा चालबाजीको लागि ठाउँ छोड्छ, चिनियाँ सामाजिक विज्ञान प्रतिष्ठानको रूसी, पूर्वी युरोपेली र मध्य एसियाली अध्ययन संस्थानका सहयोगी अनुसन्धान फेलो याङ जिनले भने।

पश्चिमी दबाब

रूसको टासका अनुसार, मे १० मा, फ्रान्सेली राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोन, जर्मन चान्सलर फ्रेडरिक मर्ज, बेलायती प्रधानमन्त्री केयर स्टारमर र पोलिश प्रधानमन्त्री डोनाल्ड टस्कले कीभको भ्रमण गरे जहाँ, युक्रेनी पक्षसँगको वार्ताको क्रममा, उनीहरूले मे १२ देखि सुरु हुने ३० दिने युद्धविरामको प्रस्ताव राखे ।

मे ११ मा बिहान सबेरै क्रेमलिनमा पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै, पुटिनले कीभलाई २०२२ को अन्त्यमा उनीहरूले अवरोध गरेको प्रत्यक्ष वार्ताको कुनै पूर्वशर्त बिना पुन: सुरु गर्ने प्रस्ताव राखे। उनले मे १५ मा इस्तानबुलमा वार्ता सुरु गर्ने सुझाव दिए।

यो चरणको वार्ता रुस र युक्रेन दुवैको पूर्ण तयारी र इच्छाशक्तिको आधारमा सुरु गरिएको होइन, तर बाह्य दबाब, विशेष गरी अमेरिका र युरोपको संयुक्त प्रवर्द्धनद्वारा सहजीकरण गरिएको छ, कुईले भने।

पुटिन र ट्रम्प दुवैको अनुपस्थितिले सबै पक्षहरूको वार्ताको लागि सीमित अपेक्षाहरू रहेको संकेत गर्छ। फलस्वरूप, छोटो अवधिमा रूस र युक्रेन सम्बन्धी छलफलले पर्याप्त परिणाम दिने सम्भावना कम छ। कुईले भने, यो चरणको वार्ता प्रतीकात्मक इशाराहरू र प्राविधिक छलफलहरूको बारेमा बढी हो।

अमेरिकी विशेष दूत स्टिभ विटकफ लगायत युरोपेली र अमेरिकी अधिकारीहरूले जेलेन्स्कीलाई शान्ति वार्तामा उपस्थित हुनाले किभमा सकारात्मक प्रभाव पर्ने कुरामा विश्वस्त पारेको बताइएको छ। उनले तर्क गरे कि यदि युक्रेन वार्तामा उपस्थित भयो र रूसले भाग लिएन भने, क्रेमलिन शान्ति सम्झौताको बारेमा गम्भीर देखिनेछ। वाशिंगटन पोस्टका अनुसार, यदि दुबै पक्ष उपस्थित भए भने, अर्थपूर्ण युद्धविराम सम्झौता गर्ने अवसर हुन सक्छ।

यसबाहेक, युरोपेली संघले बुधबार रूस विरुद्ध नयाँ चरणको प्रतिबन्ध लगाउन सहमति जनाएको छ, यदि देशले ह्वाइट हाउस र “इच्छुकहरूको गठबन्धन” द्वारा प्रस्तावित ३०-दिने बिना शर्त युद्धविरामलाई अस्वीकार गर्न जारी राखेमा अर्को चरणको प्रतिबन्ध लगाउने धम्की दिएको छ।

चीन र ब्राजिलले मंगलबार युक्रेन संकटको बारेमा संयुक्त विज्ञप्ति जारी गरेका छन्। विज्ञप्तिमा भनिएको छ कि चीन र ब्राजिलले शान्ति वार्ता सुरु गर्ने रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनको प्रस्ताव र युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीको सकारात्मक प्रतिक्रियालाई स्वागत गर्दछन्।

ब्राजिलको विशेष उडान चीनबाट मस्को जाँदै गर्दा पुटिनले बुधबार ब्राजिलका राष्ट्रपति लुइज इनासियो लुला दा सिल्भासँग टेलिफोन वार्ता गरेका थिए।

क्रेमलिनद्वारा प्रकाशित एक रिडआउट अनुसार, पुटिनले ब्राजिल र चीनका अधिकारीहरूलाई द्वन्द्वको समाधानको खोजीमा रचनात्मक रूपमा योगदान गर्न इमान्दार इच्छुकताका लागि कृतज्ञता व्यक्त गरे।

कुईले भने कि यस मोडमा चीन र ब्राजिलद्वारा जारी गरिएको संयुक्त विज्ञप्तिले ग्लोबल साउथको बहुमतको आवाजलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ, जसले न्यायपूर्ण र दिगो राजनीतिक समाधानको लागि आह्वान गरिरहेको छ।

Global Times