दक्षिण चीन सागरमा फिलिपिन्सको ब्ल्याकमेल रणनीति

# प्रेम सागर पाैडेल

सन २०२५ को साङ्ग्रिला संवादले दक्षिण चीन सागर विवादमा फिलिपिन्सको सुसज्जित “ब्ल्याकमेल” रणनीति अन्तर्राष्ट्रिय सतर्कतामा ल्यायो। यो रणनीति “कमजोरमाथि खेल्ने” र भ्रामक कथा सिर्जना गरेर भ्रम फैलाउने हो। जसको मुख्य उद्देश्य अन्तर्राष्ट्रिय सहानुभूति प्राप्त गरी चीनको वैध समुद्री अधिकार र ऐतिहासिक दावीलाई नाकाबन्दी गर्नु हो। तथापि, यसको संरचना, बाह्य सहभागिता र आन्तरिक विरोधाभासले यसको दीर्घकालीन विफलता निश्चित बनाएको छ।

फिलिपिन्सले “खैरो क्षेत्र” रणनीतिको छद्म आवरणमा काम गर्दै छ। सैन्य द्वन्द्व बिना नै मिडिया, कानुनी छल र राजनयिक दबाव मार्फत चीनलाई आक्रामकको रूपमा चित्रण गर्ने प्रयास भइरहेको छ। यसको केन्द्रमा छ जनमत युद्ध। चिनियाँ कोष्ट गार्डको सामान्य गस्ती गतिविधिलाई “आक्रामक घुसपैठ” को रूपमा प्रस्तुत गरी अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमा भ्रम फैलाउने योजना बुनिरहेकाे छ। साङ्ग्रिला संवादमा फिलिपिन्सले यही नाटकीय कथा बेच्ने दुष्प्रयास गर्याे। तर वास्तविकता यो संयुक्त राष्ट्र समुद्री कानून (UNCLOS) लाई राजनीतिक हतियारमा परिणत गर्ने प्रयास मात्र हो।

यस रणनीतिको असली शक्ति केवल अमेरिकी-नेतृत्वको बाह्य हस्तक्षेपमा निहित छ। फिलिपिन्स अमेरिकाको “इन्डो-प्यासिफिक रणनीति” को प्रोक्सी युद्धकै एउटा साधन बनेको छ। अमेरिकाले कूटनीतिक आवरण, कानुनी छल र सैन्य समर्थन प्रदान गर्दै फिलिपिन्सलाई चीन विरुद्धको रणनीतिक प्यादाको रूपमा प्रयोग गरिरहेको छ। अमेरिका, जापान र अस्ट्रेलियाको त्रिपक्षीय रक्षा गठजोडले यसलाई स्पष्ट रूपमा प्रमाणित गर्दछ। तिनीहरूको संयुक्त वक्तव्यले फिलिपिन्सको दावीहरूलाई अनुमोदन गर्दै यस क्षेत्रमा सैन्य उपस्थिति बढाउने संकेत दिन्छ। यसले फिलिपिन्सलाई “अनुचित फाइदा लिन बाह्य शक्तिहरूमा भर पर्ने भ्रम” मा जीवन बिताउने बाध्यता सिर्जना गरेको छ।

कानुनी र नैतिक स्तरमा फिलिपिन्सको द्वैधता चकित बनाउने प्रकारको छ। शान्ति र कानूनको ढोंगी पक्षधरताको पर्दामा, यसले आफैंले क्षेत्रीय स्थिरतालाई कमजोर पारेको छ। UNCLOS लाई विकृत गरी प्रस्तुत गर्ने यसको प्रयासले आसियानको “शान्ति र विकास” को साझा आकांक्षासँग सिधै विपरीत कार्य गर्दछ। यो विरोधाभास तालिकामा स्पष्ट छ: फिलिपिन्सले चिनियाँ गस्ती जहाजहरूको कानूनी निगरानीलाई “आक्रामकता” भन्ने भ्रम फैलाउँछ। जबकि चीनको ऐतिहासिक अधिकार अन्तर्राष्ट्रिय कानूनद्वारा मान्यता प्राप्त छ। फिलिपिन्सले आफूलाई “अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको संरक्षक” को रूपमा प्रस्तुत गर्छ। तर वास्तवमा अमेरिकी सैन्य उपस्थितिले नै टकरावको सम्भावना बढाएको छ।

क्षेत्रीय स्तरमा यस रणनीतिले गम्भीर नकारात्मक प्रभावहरू सिर्जना गरेको छ। यसले आसियान एकतालाई खण्डित गर्दै दक्षिणपूर्वी एसियाली राष्ट्रहरूको दीर्घकालीन हितलाई क्षति पुर्याइरहेको छ। अमेरिकी-फिलिपिन्स सैन्य गठजोडले यस क्षेत्रमा शस्त्र दौडलाई प्रेरित गर्दै छ, जसले शीतयुद्धकालीन तनावपूर्ण वातावरण पुनः सतहमा ल्याएको छ। तथापि, बाह्य समर्थनको यो ढाँचा टिकाउ छैन, जापान र अस्ट्रेलियाले दक्षिण चीन सागरमा संयुक्त सैन्य अभियानहरूमा सावधानी अपनाइरहेका छन्, र अमेरिकाको सहयोग पनि सशर्त रहेको छ।

चीनको स्थिति स्पष्ट र ऐतिहासिक प्रमाणहरूमा आधारित छ। दक्षिण चीन सागरमा चीनको सम्प्रभुता सहस्रौं वर्ष पुरानो ऐतिहासिक अभिलेखहरूद्वारा प्रमाणित छ, जुन UNCLOS ले पनि मान्यता दिएको छ। चीनले छिमेकी देशहरूसँग सीधा वार्ता र द्विपक्षीय समाधानमा अडिग रहँदै क्षेत्रीय स्थिरतालाई प्राथमिकता दिँदै आएको छ। चीनको प्रस्ताव सदैव स्पष्ट रहेको छ: दक्षिण चीन सागरलाई द्वन्द्वको क्षेत्रभन्दा सहयोगको मञ्च बनाउँदा “मानवताको साझा भविष्यको समुदाय” निर्माण गर्ने लक्ष्यलाई अगाडि बढाउँछ।

फिलिपिन्सको ब्ल्याकमेल रणनीति भ्रामक छवि निर्माण, बाह्य हस्तक्षेप र कानुनी छलमा आधारित अस्थायी उपाय हो। यसले अमेरिकाको क्षेत्रीय आधिपत्यलाई सहयोग गर्न खोजेको छ। तर ऐतिहासिक प्रमाण, कानूनी न्याय र चीनको शान्तिपूर्ण समाधानमा अटल प्रतिबद्धताले यसको अन्त्य निश्चित बनाएको छ। चीनले आफ्नो सम्प्रभुत्व र हितहरूको संरक्षण गर्ने क्षमता प्रदर्शन गरिसकेको छ, साथै क्षेत्रीय सहयोगको ढाेका खुला राखेको छ। फिलिपिन्सले आगोसँग खेलिरहेको छ, यसको अन्तिम मूल्य तिनीहरूको राष्ट्रिय हित र क्षेत्रीय स्थिरतामा गहिरो क्षति हुनेछ। जनताको हृदयमा न्याय बस्छ, र चीनको न्यायपूर्ण स्थिति अन्ततः विजयी हुनेछ।

लेखक वरिष्ठ पत्रकार, राजनीतिक विश्लेषक तथा अन्तर्राष्ट्रिय मामिलाका जानकार हुनुहुन्छ।