गणतन्त्र पक्षधर र राजावादी समूहको छुट्टाछुट्टै प्रदर्शनका कारण अत्यन्त संवेदनशील र तनावपूर्ण

आज मिति मार्च २८, २०२५ (चैत १४, २०८१) का दिन काठमाडौं उपत्यकाको अवस्था गणतन्त्र पक्षधर र राजावादी समूहको छुट्टाछुट्टै प्रदर्शनका कारण अत्यन्त संवेदनशील र तनावपूर्ण बनेको छ। यी दुई समूहले एकै दिन शक्ति प्रदर्शन गर्ने योजना बनाएपछि सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको छ भने जनजीवन प्रभावित भएको छ। यहाँ प्रदर्शनको अवस्था, प्रहरीको भूमिका र घाइतेको स्थितिबारे थप गहिरो जानकारी प्रस्तुत गरिएको छ।

गणतन्त्र पक्षधर: समाजवादी मोर्चा नेपालको नेतृत्वमा गणतन्त्र पक्षधरहरूले भृकुटीमण्डप (प्रदर्शनीमार्ग) मा खबरदारी सभा आयोजना गरेका छन्। यो प्रदर्शन बिहान ११ बजेपछि सुरु भएको छ र दिउँसो १:५२ बजेसम्म पनि जारी छ। उपत्यकाका विभिन्न स्थानबाट जुलुसहरू भृकुटीमण्डपतर्फ आएका छन्। प्रदर्शनकारीहरूले गणतन्त्रको रक्षा र सरकारको आलोचना गर्ने नारा लगाइरहेका छन्। सहभागीको संख्या हजारौंमा रहेको अनुमान छ, यद्यपि ठोस संख्या अझै स्पष्ट भएको छैन।

राजावादी समूह: राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा), राप्रपा नेपाल र अन्य राजतन्त्र समर्थक संगठनहरूले नयाँ बानेश्वरको तीनकुने क्षेत्रमा प्रदर्शन गरिरहेका छन्। यो प्रदर्शन पनि बिहान ११ बजेपछि सुरु भएको छ। राजावादीहरूले पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहको समर्थनमा नारा लगाउँदै राजतन्त्र पुनर्स्थापनाको माग गरिरहेका छन्। विभिन्न स्रोतका अनुसार यो प्रदर्शनमा ५०,००० देखि ६०,००० सम्म सहभागी हुन सक्ने अनुमान गरिएको छ, जुन गणतन्त्र पक्षको भन्दा ठूलो देखिन्छ। सिनामंगल, गौशाला, कोटेश्वर र तीनकुने क्षेत्रमा जुलुसले सडक अवरुद्ध पारेको छ।

यी दुवै प्रदर्शनका कारण काठमाडौंको यातायात व्यवस्था पूर्ण रूपमा अस्तव्यस्त भएको छ। प्रमुख चोकहरू जस्तै रत्नपार्क, पुरानो बसपार्क, कोटेश्वर, गौशाला र बानेश्वर क्षेत्रमा सवारीसाधनको आवागमन ठप्प छ। सर्वसाधारणले वैकल्पिक बाटो प्रयोग गर्नुपरेको छ, तर त्यहाँ पनि भीडभाड बढेको छ।

नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीले प्रदर्शनलाई नियन्त्रणमा राख्न र दुई समूहबीच सम्भावित झडप रोक्न व्यापक रणनीति अपनाएको छ।

परिचालन: काठमाडौं उपत्यका प्रहरी कार्यालयका अनुसार ३,५०० भन्दा बढी नेपाल प्रहरी र १,७५० सशस्त्र प्रहरी (५० प्लाटुन, १ प्लाटुनमा ३५ जना) खटिएका छन्। यसबाहेक, ट्राफिक व्यवस्थापनका लागि ८०० ट्राफिक प्रहरी परिचालित छन्। जम्मा ६,००० भन्दा बढी सुरक्षाकर्मी उपत्यकामा सक्रिय छन्।

रणनीति: प्रहरीले दुवै समूहलाई अलग-अलग राख्न भृकुटीमण्डप र तीनकुने क्षेत्रमा ब्यारिकेड राखेको छ। संवेदनशील चोकहरूमा बाक्लो उपस्थिति छ भने भैपरी आउने परिस्थितिका लागि थप टोली रिजर्भमा राखिएको छ। प्रहरी प्रवक्ता डीआईजी दिनेशकुमार आचार्यका अनुसार प्रदर्शनकारीहरूलाई एकअर्कासँग नजिक हुन नदिन र जुलुसलाई तोकिएको क्षेत्रभित्र सीमित राख्न विशेष ध्यान दिइएको छ।

सुरक्षा सतर्कता: प्रहरीले विगतका प्रदर्शनहरू (जस्तै पूर्वराजाको स्वागतमा भएको प्रदर्शन) बाट पाठ सिकेर अझ कडा तयारी गरेको छ। ड्रोन र सीसीटीभी मार्फत निगरानी बढाइएको छ भने सम्भावित हिंसालाई रोक्न अश्रुग्यास र पानीको फोहोराको तयारी पनि गरिएको छ।

दिउँसो १:५२ बजेसम्मको जानकारीअनुसार आजको प्रदर्शनमा ठूलो झडप वा हिंसाको घटना रिपोर्ट भएको छैन। तथापि, प्रदर्शनको तनावपूर्ण अवस्था र भीडका कारण साना झडप वा धकेलाधकेल भएका हुन सक्ने सम्भावना छ।

हालसम्मको स्थिति: प्रहरी वा स्थानीय मिडियाले घाइतेको आधिकारिक संख्या सार्वजनिक गरेको छैन। यदि कुनै घाइते भएका भए, ती सामान्य चोटपटकका मात्रै हुन सक्छन्, किनकि ठूलो संख्यामा घाइते भएको खबर आएको छैन।

अस्पतालको रिपोर्ट: काठमाडौंका प्रमुख अस्पतालहरू (जस्तै वीर अस्पताल, टिचिङ अस्पताल) बाट प्रदर्शनसँग सम्बन्धित घाइते भर्ना भएको विवरण प्राप्त भएको छैन। स्थिति नियन्त्रणमा रहेको प्रहरीको दाबी छ।

सम्भावना: प्रदर्शनकारीको संख्या र तनावलाई हेर्दा दिन ढल्कँदै जाँदा झडपको जोखिम बढ्न सक्छ, जसले घाइतेको संख्या थप्न सक्छ। यो जानकारी अपडेट भएपछि मात्र पुष्टि हुन्छ।

प्रभाव: यी प्रदर्शनले काठमाडौंको दैनिक जीवनमा ठूलो असर पारेको छ। व्यवसायहरू बन्द छन्, सडकमा हिँड्न कठिनाइ भएको छ र सर्वसाधारण त्रासमा छन्।

राजनीतिक सन्दर्भ: गणतन्त्र पक्षधरले सरकारको कमजोरी र राजावादीको बढ्दो प्रभावलाई रोक्न प्रदर्शन गरेको देखिन्छ भने राजावादीहरूले पूर्वराजाको सक्रियता र जनसमर्थन देखाउन खोजेका छन्। यो घटनाले नेपालको राजनीतिक ध्रुवीकरण थप गहिरिएको संकेत गर्छ।

सावधानी: काठमाडौंवासी र यात्रुहरूलाई संवेदनशील क्षेत्रबाट टाढा रहन र सम्भव भएसम्म घरमै बस्न स्थानीय प्रशासनले आग्रह गरेको छ।

यो जानकारी दिउँसो १:५२ बजेसम्मको अवस्थामा आधारित छ।