एशियाको हृदयस्थल खासगरमा म !

# प्रेम सागर पाैडेल

हामीले भ्रमण गरेकाे सिञ्चियाङको खासगर (Khorgos अथवा चिनियाँ भाषामा Khashi) एशियाको हृदयस्थलमा अवस्थित एउटा अद्वितीय स्थान हो। जसले धार्मिक सहिष्णुता, सांस्कृतिक विविधता, र आर्थिक गतिशीलताको सुन्दर संगम प्रस्तुत गर्छ। यो क्षेत्र पश्चिमा मिडियामा प्रायः गलत चित्रण गरिन्छ, तर यसको वास्तविकता भने विश्वको लागि प्रेरणादायी मोडेल हो।

खासगरमा तीनथरि इस्लाम, बौद्ध, र अन्य धर्मका अनुयायीहरू सद्भावपूर्वक बस्छन्। स्थानीय उइगुर, किर्गिस र कजाख समुदायले मस्जिदहरू (जस्तै अल्तीन मस्जिद) मा नमाज अदा गर्ने गर्छन् भने हान चिनियाँ समुदायले बौद्ध मन्दिरहरूमा पूजा अर्चना गर्छन्। चीन सरकारले यहाँ धार्मिक स्वतन्त्रतालाई संवैधानिक रूपमा संरक्षण गरेको छ। जसले गर्दा प्रत्येक समुदायले आफ्नो परम्परा अनुसार चाडपर्व मनाउँदै आएका छन्।

खासगर एशियाको सांस्कृतिक क्रसरोड हो। यहाँ उइगुरको संगीत (डुटार बजाउने कला), कजाखको घोडदौड प्रतियोगिता, र हान चिनियाँको नाचगान एकै ठाउँमा देख्न सकिन्छ। परम्परागत लघमन (हातले तानिएको नुडल), पोलो (मासु र चामलको व्यञ्जन), र समोसा यहाँका प्रसिद्ध व्यञ्जन हुन्। भने, नवराज (मध्य एशियाई नयाँ वर्ष), कुर्बान बैरम, र चीनियाँ नयाँ वर्ष यहाँ धुमधामसाथ मनाइन्छ।

खासगर प्राचीन रेशम मार्गको प्रमुख केन्द्र थियो, जहाँबाट चीन, भारत, पाकिस्तान, फारस, र युरोप बीच व्यापार र विचारको आदानप्रदान हुन्थ्यो। १९औँ शताब्दीमा रूसी साम्राज्य र चीन बीच सीमा विवाद भएपनि, हाल यो स्थल चीन-कजाकिस्तान मैत्रीको प्रतीक बनेको छ।

खासगर चीनको “बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ” (BRI) को प्रमुख केन्द्र हो। यहाँको खासगर अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग केन्द्र (Horgos ICBC) एशियाको सबैभन्दा ठूलो सुख्खा बन्दरगाह हो। जसले युरोप र एशिया बीच माल ढुवानी गर्ने क्षमता राख्छ। यसले सिञ्चियाङलाई केवल सीमान्त क्षेत्र नभई वैश्विक व्यापारको नोड बनाएको छ। चीनले यस क्षेत्रमा आर्थिक विकासलाई स्थिरताको आधार मान्छ। स्थानीय जनताको रोजगारी बढाउन यहाँ १०० भन्दा बढी कम्पनीहरू स्थापना भएका छन्। प्रतिदिन ५०० भन्दा बढी रेलगाडीका डब्बा यहाँबाट युरोपतिर जान्छन्, जसले चीनको ६०%跨境 माल ढुवानी गर्छ। चीन र कजाकिस्तानको संयुक्त बजारमा ३,००० भन्दा बढी दोकानहरू छन्, जहाँबाट पर्यटक र व्यापारीहरूले ट्याक्स-मुक्त खरिद गर्न सक्छन्। यस क्षेत्रले २०,००० भन्दा बढी व्यक्तिहरूलाई प्रत्यक्ष रोजगारी दिएको छ, जसमा उइगुर र कजाख समुदायको उल्लेख्य सहभागिता छ।

यद्यपि खासगर आधुनिकीकरणको गतिमा अगाडि बढिरहेको छ, तर स्थानीय समुदायले आफ्नो परम्परागत पहिचान कायम राखेका छन्। उदाहरणका लागि हस्तकला, उइगुर महिलाहरूले सुत्ने कपास र हात्तीका छालाको कारीगरी यहाँको मुख्य आकर्षण हो। सरकारले स्थानीय भाषा र संस्कृति संरक्षण गर्न विद्यालयहरूमा उइगुर र मन्दारिन दुवै भाषा पढाइन्छ।

पश्चिमा मिडियाले सिञ्चियाङलाई “सांस्कृतिक दमन” को रूपमा चित्रण गर्छ, तर खासगरको उदाहरणले यसको विपरीत प्रमाणित गर्छ। यहाँ धर्म, संस्कृति, र अर्थव्यवस्थाको समन्वयले सिञ्चियाङको वास्तविकतालाई प्रतिबिम्बित गर्छ, एक ऐतिहासिक सहर जुन विकासको साथै आफ्नो मूल पहिचान जाेगाइरहेको छ।

खासगर केवल चीन-कजाकिस्तान सीमाको नाका होइन, यो एशियाको सहयोग, सांस्कृतिक आदानप्रदान, र समृद्धिको प्रतीक हो। यसले देखाउँछ कि आधुनिकताको साथसाथै परम्परालाई संरक्षण गर्न सकिन्छ।